Pozita gjeografike dhe kushtet natyrore te Golemit....

       

 

Golemi ben pjese ne krahinen e Kurveleshit dhe shtrihet ne pjesenjugperendimore te saj. Eshte fshati me i larget dhe me çe lartesi i rrethit te Gjirokastres. Lartesia prej 1100 rn mbi nivelin e detit e ben edhe me te lartin ne Kurvelesh. Kufizohet me 6 fshatra te 4 rretheve: nga Jugu e juglindja perkatesisht me Zhulatin dhe Kolonjen e rrethit Gjirokaster; nga veriu me Progonatin dhe Gusmarin e rrethit Tepelene; nga perendimi me Kucin e rrethit Vlore dhe nga jugperendimi me Fterren e rrethit Sarande. Eshte i vendosur çÝ) nje fushe te vogel, i rrethuar me nje kurore malesh te larte. Vargu i maleve ndahet me dy gryka te thella, plot me perrenj e gremina. Terreni rrethues teper i thyer, midis malesh, ne kembet e te cileve shtrihet fusha plot gjelberim, I japin natyres kontraste terheqese dhe fshatit i japin nje pamje piktoreske.Perballe fshatit, midis dy grykave te thella, asaj te Rehoves e te Kaparjelit, qendron si kala madheshtore mali i Pusit (1564 rn). Fshati rrethohet nga vargmali qe fillon nga maja e Molles (1413 rn), Shkalla (1266 rn), Konxhama (1277 rn), mali i Haurit (1433 rn), mali i Thate(1568m), Zagjeci (1592rn), Grava (1575rn), Mali i Bucielit (1420m).Me çÝ) thellesi jane mali i Gjeshnikoshit, (1478 rn), mali Ishrit (1515 m).Shtrirja territoriale arrin 59 km2 .Golemi shtrihet neforme gjysme hene qe nga rreza e Shullerit te Kalbaqit, ne Korregje e gjer çÝ) Dukezi. Shtepite jane vendosur relativisht afer dhe gati nje mbi nje, duke filluar nga lartesite afer Qafes Furrit e duke zbritur gradualisht deri ne Lemenjes. Kjo vendosje i jep bukuri te vecante dhe krijon mundesine per ta parefshatin krejtesisht nga cdopozicion. Vreshtat ne krye te tij dhe pemet frutore prane cdo shtepie, gjelberimi e "qendisja" e koshtrave i japin fshatit nje pamje shume te bukur e terheqese.Ne juglindje te fshatit shtrihen arat si Qoshet, Dedemengia, Rreza e Seres, Plihrat, Melleza, Pacomiti, Dardha, Lerat, qe sherbejne per toka bukedhe perbejne "Myzeqene e thate" te tij. Ne Shune te Kalbaqit vite me pare ishte penja gjigande e historike (tani s'ekziston) ku merxenin bravaret. Konsiderohej vend i shenjte, ndaj nuk pritej apo demtohej. poshte saj, ne perrua, eshte burimi i mirenjohur e shekunor i Kalbaqit, i shquar per ujin e tij, edhe pse i paket, aq shume i ftohte dhe i shendetshem. Prej tij eshte furnizuar fshati me uje te pijshem. Pas tij vijne edhe burimet e tjera te mire si i Rehoves, i Vezhishtit, i Mones, Mretes, Leksunes etj. Rreth nje kmne JL te fshatit ndodhet perroi i Vezhishtit. Dy faqet e tij thike, shtrati i ngushte, thenesia 300-400 m, buzat dhe radhonjte e shkembinjve te faqeve anesore i japin '11je bukuri te vecante. Burimet e shumta, njeri pas tjetrit, formojne lumin e Vezhishtit, qe sa vjen e shtohet. Jeta egolemasve ka qene e lidhur ngushte me Vezhishtin. Shume ngjarje e kujtime mbart ai vend. Aty u strehuan ne kohera lufte. Aty. per se shumti, vrane friken.Dimrit, here kemba-doras e here lidhur me terguz per nje krah gjethe per bagetine, per nje krah dru apo per te nxjerre nga ato buza ndonje dhi te mbetur ke gjemonte sa nga zilet e kemboret e gjese se gjalle e zbriste per te pire uje e per te kaluar vapen, aq edh e nga gjalleria e njerezve, qe kush mbushte bucelat e matarate me uje per ne shtepi, kush lante teshat, kush merrte gjine, apo . femijet, qe laheshin lakuriq çe pellgjet e bera ñosacerisht.Ne Vezhisht eshte ndertuar edhe stacioni i pompave t: e fshatit me uje te pijshem.Malet e larte dhe kodrat, te mbuluara me baI kane sherbyer teresisht per kullota verore per ba Gjate dimrit ato mbulohen me bore per 4-5 muaj. Å trashesia e bores, hera-heres, arrin mbi 1.5 m dhE muaj. Íe perrenj te thelle te maleve mund te gjesh bore edhe ne muajt maj-qershor.Vendjosa çe lartesi, por relativisht jo shume larg bregdetit (15 km) bejne qe Golemi te kete klime mesdhetare malore.Per cilido te ardhur, Golemi, si nje mjek i persosur, te ben si pa e kuptuar sherbimet profilaktike. Ditet e para ndjen dhimbe qe vendasit te thone "te kthen ujet". Por çÈ diten e trete e ne vazhdim si me magji te hiqet Cdo dhimbje. S'ke me asnje shqetesinMushkrite te mbushen me sa qe se ndien fare frymemarrjen,I semure te jesh aty ] gjen sherim. Gjate dimrit bie bore dhe ben ftohet,por sic thuhet, ai s'eshte "i hidhur". Vera eshte e freske,rralle here e nxehte, por çe pergjithesi e thate. Rreshjetjc te rralla e te pakta.Dy perrenjte, ai i Vezhishtit dhe perroi i Thate thelle(rreth 400 m I thelle e 3 km i gjate), bashkohen çe bisht te perrallit me kreun e grykes se Kaparjelit, e cila ka njethellesi 800-1200m dhe gjatesi 5 km dhe perfundon çe Zhulat. Íe te dy faqet e saj ka gremina te medha e te rrezikshme, si dhe guva e shpella.Shtrati I i grykes eshte i ngushte, neper te cilin kalon lumi I Vezhishtit dhe i mbushur me gure te medhenj .ÍÈ te dy anet ngrihen si mure k:alash shpatet e maleve. ÍÈ mesin e grykes, mbeshtetur ne rreze te faqes perendimore te malit te Pusit, çe nje terren teper te thyereshte ventlosur fshati Kaparjel. Aty bashkohen me lumin e Vezhishtit edhe rrjedhjet e perrenjve te Grihave e te Pilatit...